"Mỏ vàng" mới của châu Âu: Sở hữu thứ có thể đẩy giá điện xuống gần bằng 0

Kết quả là một số trang trại điện gió đã có công suất vượt 1 gigawatt, tương đương 1 nhà máy điện hạt nhân. Lợi ích kinh tế về quy mô giúp giảm bớt chi phí, khiến điện gió cạnh tranh tốt với các nguồn điện khác. Tháng 7 vừa qua, Chính phủ Anh đã phê duyệt hợp đồng cho 5 dự án, trong đó có Dogger Bank. Dự kiến bắt đầu đi vào hoạt động từ mùa hè 2023, trang trại này sẽ đạt công suất kỷ lục 3,6 gigawatt với mức giá chỉ 44 USD/megawatt giờ - chưa bằng 1/6 giá điện bán buôn ở Anh tại thời điểm tháng 12 năm ngoái.

Không chỉ là năng lượng

Tiềm năng của kinh tế biển Bắc không chỉ gói gọn trong lĩnh vực năng lượng. Một số ngành như hóa chất hay sản xuất xi măng rất khó, thậm chí là không thể khử carbon. Tuy nhiên, CO2 mà các ngành này thải ra có thể được gom lại và “chôn” xuống những mỏ khí ở biển Bắc. Đây không phải là lựa chọn hấp dẫn để chống lại biến đổi khí hậu vì chi phí quá cao và bị các nhà môi trường học chỉ trích vì kéo dài tuổi thọ của nhiên liệu hóa thạch. Nhưng giờ đây nhờ có điện gió, chi phí giảm xuống và những lời chỉ trích cũng ít đi.

Dự án có tên Porthos đang chờ chính quyền thành phố Rotterdam phê duyệt sẽ kết nối cảng lớn nhất châu Âu với 1 trạm nén và sau đó dẫn tới 1 mỏ khí rỗng ở ngoài khơi. Khi đi vào hoạt động, cơ sở này sẽ tiếp nhận được khoảng 2,5 triệu tấn khí Co2 mỗi năm trong 15 năm, gần bằng 2% lượng khí thải carbon của Hà Lan.

Các quốc gia biển Bắc là nơi tuyệt vời đặt trung tâm lưu trữ và xử lý dữ liệu. Giá điện thấp khiến chi phí number-crunching (phân tích một lượng dữ liệu lớn) giảm mạnh. Thời tiết lạnh đồng nghĩa các trung tâm dữ liệu có thể được làm mát chỉ bằng cách lưu thông không khí thay vì phải lắp đặt những hệ thống làm lạnh đắt tiền. Khu vực này cũng có nguồn nhân lực chất lượng cao, thể chế ổn định và hệ thống pháp luật gọn nhẹ.

Ngày nay, nhờ công nghệ mà thời gian truyền dữ liệu vào và ra khỏi các hệ thống điện toán đám mây không còn là vấn đề lớn, vì thế các trung tâm dữ liệu có thể được đặt ở những vùng xa xôi. Các nước khu vực biển Bắc hoàn toàn phù hợp trong bối cảnh nhiều nơi ở châu Âu bị hạn chế. Năm 2021, các trung tâm dữ liệu và ngành công nghệ số nói chung ngốn tới 17% tổng lượng điện mà Ireland tiêu thụ. Do đó để ngăn tình trạng thiếu điện và các sự cố, công ty điện lực nhà nước EirGrid đã quyết định ngừng cung cấp cho các trung tâm mới.

Theo số liệu của TeleGeography, kể từ năm 2020 đến nay tổng cộng đã có 13 tuyến cáp mới được lắp đặt ở biển Bắc, so với con số 5 của 10 năm trước đó. Amazon Web Services (aws) và Microsoft Azure, 2 nhà cung cấp dịch vụ đám mây lớn nhất hiện nay, đều đã xây dựng trung tâm máy chủ ở vùng này.

Không chỉ các ông lớn công nghệ, 2 nhà sản xuất ô tô Mercedes-Benz và Volkswagen cũng đặt các trung tâm thử nghiệm ở Na Uy. Theo ước tính của công ty tư vấn Altman Solon, nhu cầu về trung tâm dữ liệu ở khu vực biển Bắc sẽ tăng trưởng 17% mỗi năm cho tới cuối thập kỷ này.

Nhà nghiên cứu lịch sử kinh tế Nikolaus Wolf từng nhận định “các ngành công nghiệp sẽ bị thu hút tới nơi nào dư thừa năng lượng”. Giống như đầu thế kỷ 19, khi nguồn thủy điện dồi dào giúp vùng Lancashire của nước Anh phát triển ngành bông.

Chuyển tất cả hoạt động đến biển Bắc không phải là lựa chọn hợp lý về mặt kinh tế. Ví dụ, vận chuyển đá vôi tới đây rồi lại chuyển xi măng tới người tiêu dùng sẽ là 1 điều ngớ ngẩn. Tuy nhiên nhận định của Wolf vẫn đúng với một số ngành.

Tại Boden, thị trấn Thụy Điển nằm gần bờ phía Đông của bán đảo Scandinavi, h2 Green Steel đang xây dựng 1 nhà máy thép mới. Nhà máy này sẽ không chạy bằng than hay khí đốt mà chạy bằng hydrogen xanh, trở thành một trong những nhà máy điện phân sử dụng điện gió và thủy điện lớn nhất trên thế giới. Ngoài sản xuất thép, h2 Green Steel kỳ vọng sẽ xuất khẩu cả hydrogen và sắt xốp – sản phẩm thu được khi luyện quặng sắt trong lò mà không nấu chảy quặng sắt, do đó không tiêu tốn thêm năng lượng.

Theo Henrik Henriksson, CEO của công ty, ngành thép sẽ chia thành 2 ngả. Quá trình tiêu tốn nhiều năng lượng sẽ dịch chuyển đến nơi có nhiều nguồn năng lượng tái tạo nhất, trong khi mảng cần nhiều nhân công và kiến thức hơn sẽ ở lại các thủ thủ phép của châu Âu.

Không chỉ ngành thép, trong nhóm dịch chuyển về phương Bắc có cả các nhà sản xuất pin xe điện và các nhà sản xuất turbine gió. Vestas, công ty sản xuất turbine lớn nhất thế giới, đang đóng cửa nhà máy ở Trung Quốc và sẽ mở nhà máy khác ở Ba Lan.