Thời của kinh doanh truyền thống “mệt” với công nghệ

Liệu trong tương lai gần Việt Nam sẽ ứng phó thế nào với các mô hình phát sinh tương tự? Dịch vụ kinh doanh chia sẻ hiện đã xuất hiện trong nhiều lĩnh vực tại Việt Nam, từ dịch vụ chia sẻ vận tải - kho bãi; tài chính với cho vay theo nhóm, kết nối vay vốn ngang hàng; bất động sản qua mô hình (co-working) cho thuê văn phòng hay du lịch với thuê chung nhà; dịch vụ nhân sự với chia sẻ nhân viên hay dọn việc nhà... Nhiều ngành đang chịu áp lực thay đổi hoàn toàn (như taxi truyền thống) và một số đang chịu tác động vừa phải từ quá trình chuyển đổi này.

Các công ty ra đời sau vận dụng công nghệ để khởi tạo thị trường và nguồn lực mới ngay trên nền tảng cũ. Họ dùng công nghệ kết nối các nguồn lực và phổ cập hóa dịch vụ đến tầng lớp ít có khả năng và cơ hội tiếp cận nhất. Một cơ chế tốt sẽ tạo ra không gian kinh doanh mới thúc đẩy toàn thị trường lớn lên thay vì đi "giật" miếng bánh cũ. Nếu không cơ chế phát triển lành mạnh, trong tương lai không chỉ Vinasun hay Mai Linh phản ứng với Uber, Grab mà các ông chủ khách sạn có thể phản ứng với mô hình AirBnB hay nhà kinh doanh văn phòng có thể là rào cản với co-working; các ngân hàng hay công ty tài chính có khả năng phản ứng với các dịch vụ cho vay theo nhóm...

Theo ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch Vietravel, các dịch vụ chia sẻ phòng lưu trú như mô hình AirBnB nếu vận dụng thành công sẽ huy động nguồn lực lớn nhà ở trong dân phục vụ lưu trú, tạo ra một phân khúc mới mà không lo ngại giẫm chân lên các phân khúc khác, góp phần tạo nên bộ mặt đa dạng của ngành du lịch. Nhưng chính sách quản lý phải phù hợp, việc hoạt động tự phát có những rủi ro, nhất là với du khách nước ngoài, chưa kể các yếu tố về an toàn du lịch, dịch vụ, thất thu thuế...

Dưới góc nhìn của quỹ đầu tư, ông Nguyễn Mạnh Dũng, Trưởng đại diện CyberAgent Ventures tại Việt Nam, cho rằng giá trị cuối cùng của các công ty khởi nghiệp mới là tạo ra sản phẩm dịch vụ mà người dùng cảm thấy phù hợp nhất với chi phí họ bỏ ra.

Các xu hướng kinh doanh đang dần thay đổi, được điều chỉnh và tiến hóa khôn lường trên nền các ý tưởng mới dựa vào công nghệ. Thêm vào đó, cùng một nền tảng nhưng người chiến thắng thị trường do ở cách triển khai mới, cách tiếp cận thị trường khác và cách vận hành trên cơ sở cầu khách hàng là gì để tạo ra mô hình mới sáng tạo hơn.

Như vậy chính sách pháp lý chỉ có thể kiểm soát các hành vi phản cạnh tranh, tác động tiêu cực, đảm bảo thị trường lành mạnh, an toàn về lao động, trách nhiệm thuế, các thể thức hợp đồng và phương pháp bảo vệ người tiêu dùng. Việc tranh cãi chấp nhận hay không chấp nhận Uber, Grab nói riêng hay những phương thức kinh doanh trên nền công nghệ nói chung làm bộc lộ những khó khăn trong thúc đẩy phát triển. Sự biến đổi liên tục của công nghệ sẽ còn tiếp tục tạo ra thách thức mới, khó thể thỏa mãn xung đột giữa cái cũ và cái mới, giữa hiện đại và truyền thống, giữa quyền lợi và sự tiến bộ.