Đường sắt đô thị Nhổn – ga Hà Nội: Từ tiên phong thành ‘rùa bò’

Rõ ràng, những cam kết đảm bảo an toàn của các nhà thầu vẫn chưa đủ gạt đi những lo ngại của người dân sinh sống hoặc đi qua khu vực gần công trường, bởi thực tế vẫn đang có nhiều hạng mục thi công chìa ra ngoài phạm vi công trường, nếu bất cẩn là xảy ra tai họa.

Giá tăng gấp rưỡi, tiến độ lùi gấp đôi

Từng được kỳ vọng là tuyến ĐSĐT đầu tiên đi vào hoạt động, góp phần giải quyết tình trạng ùn tắc của Hà Nội, thế nhưng, dự án ĐSĐT Nhổn – ga Hà Nội sau đó đã trở thành một trong những dự án “rùa bò” nhiều tai tiếng nhất. Dự án khởi công năm 2006 với tổng mức đầu tư ban đầu 783 triệu EUR (từ vốn vay ODA và vốn đối ứng ngân sách nhà nước), dự kiến hoàn thành năm 2010. Tuy nhiên, đến tháng 9-2010, dự án phải khởi công lần 2 và tiến độ được lùi tới năm 2015. Chi phí trượt giá đã khiến dự án phát sinh thêm 393 triệu EUR thông qua một thỏa ước tín dụng vay vốn khác, nâng tổng mức đầu tư lên 1,176 tỷ EUR. Đến tháng 1-2016, một thỏa ước tín dụng bổ sung 69 triệu EUR tiếp tục được ký với Cơ quan Phát triển Pháp (AFD), đưa tổng mức đầu tư lên 1,245 tỷ EUR và mốc hoàn thành được kéo lùi tới năm 2018.

Mới đây nhất, dự án lại một lần nữa lùi tiến độ đến 2021, trong khi chưa xác định được tổng mức đầu tư sẽ bị ảnh hưởng ra sao.

Việc giải phóng mặt bằng và thi công chậm tại các gói thầu chính được cho là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến dự án chậm tiến độ và bị đội vốn. Ví dụ, tại gói thầu số 1, chủ đầu tư đã nhiều lần thay đổi đơn vị thi công do năng lực kém, gói thầu số 3 bị nhà thầu đòi điều chỉnh tăng phí hợp đồng 40 triệu USD vì chậm bàn giao mặt bằng sạch, gói thầu tư vấn với nhà thầu Pháp Sytra bị đội lên thêm 27,3 triệu USD vì phải kéo dài hợp đồng… Ông Nguyễn Thế Hùng, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội, thừa nhận, việc các dự án bị đội vốn là do năng lực quản lý của chủ đầu tư còn hạn chế, chưa có kinh nghiệm, phụ thuộc nhiều vào tư vấn, trong khi tư vấn nước ngoài chưa am hiểu về các quy định tại Việt Nam.

Ông Nguyễn Cao Minh, Trưởng ban quản lý ĐSĐT Hà Nội, cho biết, UBND TP Hà Nội đã có những chỉ đạo quyết liệt về công tác giải phóng mặt bằng, đặc biệt sau khi có chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng yêu cầu đẩy nhanh tiến độ dự án để sớm giải quyết tình trạng ùn tắc khu vực nội đô, hiện tiến độ các gói thầu xây lắp có những chuyển biến tích cực, từng bước rút ngắn thời gian bị chậm. Tuy nhiên, tiến độ một số gói thầu thiết bị vẫn đang bị chậm do phải xử lý tình huống trong quá trình đấu thầu và thẩm định, phê duyệt thiết kế kỹ thuật, dự toán. Hiện các ga trên cao mới làm được khoảng 40%, các ga ngầm chưa được thi công, một số điểm xây dựng ga ngầm như nhà ga S9 (Ngọc Khánh) hiện còn bị người dân phản đối vì thiết kế không đạt chuẩn và các cơ quan chức năng đang phải rà soát lại. Về đánh giá tổng thể, tiến độ chung của toàn dự án mới đạt trên 35%. Hiện dự án cũng đang trong thời gian thanh tra toàn diện (từ 16-5 đến 26-6) theo quyết định của Thanh tra Chính phủ. Với những vướng mắc và tiến độ như hiện nay, nhiều chuyên gia vẫn đang lo ngại mốc mới 2021 sẽ bị lùi thêm nữa.

Tuyến đường sắt đô thị số 3 Nhổn – ga Hà Nội dài 12,5km, gồm 12 nhà ga: Nhổn – Minh Khai – Phú Diễn – Cầu Diễn – Lê Đức Thọ – ĐH Quốc gia – Chùa Hà – Cầu Giấy và phần đi ngầm dài 4km qua ga Kim Mã – Cát Linh – Văn Miếu – Ga Hà Nội. Vận tốc lớn nhất là 80km/giờ, vận chuyển tối đa hơn 1.100 người, thời gian chạy đầu cuối tuyến 20 phút, kể cả dừng đón, trả khách.