Ngày 12/9, Viện Kiểm sát Nhân dân TP Hà Nội đã hoàn tất cáo trạng tuy tố Phạm Thanh Hải, cựu Chủ tịch Hội đồng quản trị CTCP Thương mại Đầu tư và Phát triển Công nghệ Quốc tế (IDT) tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Phạm Thanh Hải sinh năm 1966, tự giới thiệu là người tốt nghiệp Đại học và bảo vệ thành công luận án tiến sỹ tại trường Đại học Tổng hợp Belarus (Minsk, Liên Xô cũ) năm 1994. Ông cũng tự giới thiệu mình là người có nhiều kinh nghiệm kinh doanh tại Nga, từng làm việc tại Trung tâm Thông tin Khoa học Kỹ thuật Quốc tế (Maxcơva, Liên bang Nga) và Tập đoàn MASAN (Nga), một trong những thành viên sáng lập, ủy viên Hội đồng Quản trị của Tập đoàn Masan (Liên bang Nga).
Tháng 3 năm 2007, ông Hải thành lập Công ty IDT, đăng ký các hoạt động kinh doanh: Dịch vụ hỗ trợ giáo dục, hoạt động tư vấn quản lý, sản xuất, bán buôn và bán lẻ thực phẩm... và không hề có ngành nghề huy động vốn hay hoạt động tín dụng.
Thời gian đầu, IDT kinh doanh không mấy thành công. Đến năm 2008, do cần tiền để trang trải chi phí hoạt động và phục vụ mục đích cá nhân, ông Hải bắt đầu hoạt động huy động vốn bằng hình thức ký kết các hợp đồng góp vốn đầu tư, hợp đồng ủy thác đầu, hợp đồng vay tiền... với nội dung Bên A là các nhà đầu tư, bên B là Phạm Thanh Hải - Chủ tịch HĐQT công ty IDT; bên A đồng ý góp vốn để cùng bên B đầu tư vào các dự án của Công ty cổ phần thương mại, đầu tư và phát triển công nghệ quốc tế IDT; Công ty cổ phần đầu tư và phát triển Maccadamia Quốc tế - IDMA.
Cuối năm 2009, ông Hải được nhiều người biết đến với việc thành lập dự án Học làm giàu. Đây là dự án được quảng cáo là nhằm "hướng dẫn học viên về cách thức làm giàu một cách hiệu quả, khoa học". Dự án bao gồm việc tổ chức các hội thảo, khóa học online và offline liên quan đến phát triển bản thân, kinh doanh, làm giàu của các diễn giả và chia sẻ cơ hội hợp tác, đầu tư, hiện thực hóa các ý tưởng kinh doanh cho học viên.
Sau lĩnh vực đào tạo, công ty IDT của ông Hải còn đầu tư vào lĩnh vực bất động sản, thông qua dự án do công ty Reenco Hòa Bình làm chủ đầu tư. Đây là công ty có giám đốc chính là Phó Tổng giám đốc IDT. Mặc dù vậy, các dự án của công ty này đều khá mập mờ, rất khó để tìm thông tin.
Nổi bật nhất trong quá trình huy động vốn của ông Hải là việc kêu gọi đầu tư vào dự án "mắc-ca tỷ đô". Dự án này được quảng cáo với những lời có cánh như "1 ha mắc-ca giá trị lợi nhuận tới 2.000 - 3.000 USD, trong sản xuất thức ăn giá trị có thể 3 lần và trong sản xuất mỹ phẩm sẽ gấp 20 lần".
Nhằm tăng tính thuyết phục với các nhà đầu tư, tháng 6/2014, công ty của ông Hải đã cho ra thị trường các sản phẩm nhân mắc-ca dán nhãn cao cấp. Ông Phạm Thanh Hải khi đó còn cho biết, do hạt mắc-ca thu hoạch trong nước không đáng kể nên các sản phẩm của IDT đều được chế biến chủ yếu từ hạt mắc-ca nhập khẩu của Australia. Do vậy, ngoài việc phát triển các sản phẩm chế biến từ nhân mắc-ca, IDT cũng đang triển khai dự án trồng gần 4.000 ha giống cây này tại Điện Biên.
Nhiều người đã tin tưởng vào IDT và ông Hải, đồng ý ký vào các hợp đồng góp vốn, ủy thác đầu tư với mức lãi suất cao hơn rất nhiều so với lãi suất ngân hàng (40-50%/năm) và được nhận tiền lãi ngay khi nộp tiền, dù chưa hề có hoạt động kinh doanh.
Tùy theo thời kỳ khác nhau, nhu cầu của các nhà đầu tư mà ông Hải thống nhất đưa ra các gói hợp đồng góp với các thời hạn khác nhau (3 tháng, 6 tháng, 9 tháng, 12 tháng, 18 tháng; thanh toán tiền hàng tháng, thanh toán tiền theo giai đoạn, thanh toán tiền cuối kỳ...). Càng về sau, càng có nhiều người giao tiền cho ông Hải đầu tư.
Thế nhưng, trên thực tế, dự án "mắc-ca tỷ đô" chỉ là bánh vẽ, dự án 4.000 ha mắc-ca mà ông Hải huy động vốn để trồng không nhìn thấy kết quả. Không những vậy, đến tháng 4/2015, Bộ NN&PTNT cũng đã khẳng định, chưa đủ căn cứ khoa học để phê duyệt quy hoạch cây mắc-ca, quy trình nhân giống, chăm sóc và công nghệ chế biến mắc-ca cũng chưa được hoàn thiện.
Cuối năm 2015, ông Hải bị bắt để phục vụ điều tra vì hành vi "kinh doanh trái phép" và "lừa đảo chiếm đoạt tài sản".
Kết quả điều tra cho thấy, ông Hải chỉ sử dụng một phần tiền huy động vốn để đầu tư, còn đa số được sử dụng để thanh toán tiền lãi và gốc cho các nhà đầu tư đến hạn, chi thưởng cho các cá nhân kết nối, chi phí khác (chi phí văn phòng, tổ chức hội thảo, tham quan, du lịch...). Tổng cộng, từ tháng 10/2014 đến tháng 10/2015, đã có 2.574 cá nhân góp vốn 2.725 tỷ đồng cho ông Hải, trong số này chỉ có 114 tỷ đồng được sử dụng để đầu tư.
Hiện Phạm Thanh Hải bị mất hoàn toàn khả năng thanh toán cho các nhà đầu tư. Tổng số người bị hại đã đến khai báo tại cơ quan điều tra là 496 người với số tiền chiếm đoạt là 455 tỷ đồng. Tổng số tiền của các bị hại đề nghị được bồi thường theo hợp đồng thỏa thuận là hơn 577 tỷ đồng.
