Bài phát biểu giảm tông với phương Tây của ông Putin

Giới lãnh đạo và quan chức quốc phòng phương Tây đã dành nhiều tuần suy đoán những gì Tổng thống Vladimir Putin có thể tiết lộ về bước đi mới trong chiến dịch quân sự tại Ukraine khi ông có bài phát biểu quan trọng tại lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng 9/5 ở Quảng trường Đỏ.

Bộ trưởng Quốc phòng Anh Ben Wallace hôm 3/5 dự đoán ông Putin có thể "tuyên chiến" với Ukraine trong bài phát biểu này nhằm leo thang chiến dịch quân sự đặc biệt. Một số quan chức phương Tây thì nhận định Tổng thống Nga sẽ tuyên bố một thắng lợi quan trọng nào đó của chiến dịch để tạo cơ sở rút quân.

Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Quảng trường Đỏ trong Duyệt binh Chiến thắng ở Moskva hôm 9/5. Ảnh: AFP.

Tuy nhiên, trong phát biểu rất được trông đợi của mình tại Quảng trường Đỏ, ông chủ Điện Kremlin đã không tuyên bố chiến thắng hay "nhiệm vụ hoàn thành", cũng không hứa hẹn rằng chiến dịch ở Ukraine có thể kết thúc sớm. Trái với mọi dự báo của phương Tây, ông không ban bố lệnh tổng động viên, không cảnh báo về đòn tấn công hạt nhân, cũng không đề cập đến cuộc đối đầu khốc liệt với phương Tây.

Thay vào đó, ông chỉ đề cập đến "mối đe dọa tân phát xít" ở Ukraine, tái khẳng định chiến dịch quân sự ở nước này là nhằm mục đích "phi phát xít hóa". Tổng thống Putin khẳng định quân đội Nga sẽ tiếp tục chiến dịch ở Ukraine, nhưng không cho thấy bất kỳ nỗ lực nào để chuẩn bị cho người dân về một cuộc xung đột rộng lớn hơn.

Thông báo chính sách duy nhất mà ông đưa ra trong bài phát biểu là một sắc lệnh vừa được ông ký để hỗ trợ con em của những người lính thương vong trong chiến sự.

Anton Troianovski, bình luận viên kỳ cựu về chính trị Nga của NY Times, cho rằng thông điệp trấn an mà ông Putin đưa ra trong diễn văn này là người Nga có thể tiếp tục cuộc sống của họ và Điện Kremlin sẽ không khiến chiến sự ở Ukraine vượt tầm kiểm soát.

"Ông ấy biết rõ cái gì có thể và không thể", Gleb Pavlovsky, người từng là cố vấn thân cận của ông Putin, giải thích lý do Tổng thống Nga không ban bố lệnh tổng động viên như dự đoán của phương Tây.

Diễn văn của Tổng thống Nga hôm 9/5 cũng được cho là giảm tông hơn nhiều so với những tuyên bố quyết liệt nhắm vào phương Tây mà ông từng đưa ra trong những dịp khác kể từ khi phát động chiến dịch quân sự ở Ukraine.

Khi đề cập đến mối đe dọa từ lực lượng NATO ở châu Âu, ông Putin nói: "Mọi việc đều cho thấy cuộc đụng độ với những kẻ tân phát xít, những phần tử dân tộc chủ nghĩa Ukraine, vốn được Mỹ và những đối tác của họ trông cậy, là không thể tránh khỏi".

"Mối nguy hiểm tăng lên từng ngày. Nga đã đẩy lùi hành động ngang ngược đó bằng phương án phủ đầu. Đó là quyết định duy nhất đúng, và là động thái kịp thời", ông nói. "Quyết định của một quốc gia độc lập, có chủ quyền và hùng mạnh".

Tuyên bố này không mới, cũng không gay gắt như những phát biểu trước đây, khi ông từng cảnh báo về "lằn ranh đỏ" trong quan hệ của phương Tây với Nga. Cuối tháng trước, ông cảnh báo các quốc gia "tạo ra mối đe dọa chiến lược với Nga" rằng họ có thể phải hứng chịu các cuộc tấn công trả đũa "nhanh như chớp".