Tình báo Mỹ chao đảo vì đánh mất vũ khí mạng của chính mình

Jake Williams thức giấc trong một khách sạn ở bang Florida, Mỹ, trong một chuyến công tác. Kiểm tra Twitter, ông hoảng hốt nhận ra mình là mục tiêu của một bài viết đầy giận dữ từ nhóm Shadow Brokers, một nhóm hackers bí ẩn đã lấy cắp các vũ khí chiến tranh mạng của Mỹ. Ông đã viết về nhóm này trên một trong blog.

Ông kinh ngạc vì Shadow Brokers biết rõ ông từng là một hacker thuộc Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA), công việc mà ông chưa từng công khai. Chúng cũng biết các chi tiết kĩ thuật về các cuộc đột nhập mạng tuyệt mật mà ông thực hiện, những thông tin mà một số đồng nghiệp của ông cũng không biết.

“Tôi cảm thấy như bị đá trúng bụng vậy”, ông Williams, người thành lập công ty an ninh mạng Rendition InfoSec, nói với New York Times. “Những người này phải là nội gián hoặc đã lấy được rất nhiều dữ liệu”.

NSA, cơ quan an ninh lớn và bí mật nhất của Mỹ, chuyên xâm nhập và nghe lén các nước đối thủ, đã bị xâm nhập.

Jake Williams, một cựu nhân viên của Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA). Shadow Brokers đã làm ông hoảng sợ khi nêu chi tiết các hoạt động tấn công mạng bí mật của ông. Ảnh: New York Times.

Khi gậy ông đập lưng ông

Theo New York Times, “cuộc động đất” làm rung chuyển NSA bắt nguồn từ ngày 13/8 năm ngoái, khi nhóm Shadow Brokers bán đấu giá các vũ khí tấn công mạng đã bị đánh cắp của NSA. Một vũ khí được đăng lên mạng làm mẫu, và NSA nhận ra Shadow Brokers không nói chơi.

Các công cụ trên được NSA tạo ra dựa trên những lỗ hổng bảo mật mà cơ quan này phát hiện ở các phần mềm bảo mật, nhưng không thông báo để chúng được vá lại – một cách thức hoạt động gây nhiều tranh cãi.

Những vũ khí chiến tranh mạng tinh vi mà NSA tạo ra nhờ tiền thuế của dân Mỹ đã gây thiệt hại to lớn cho chính nước Mỹ và các nước đồng minh, sau khi chúng rơi vào tay hacker từ Triều Tiên và Nga.

Tháng 5 năm nay, hàng triệu người mở máy tính và nhận ra mã độc WannaCry đã khóa máy tính của họ, và đe dọa xóa sạch dữ liệu nhằm đòi tiền chuộc. Hàng nghìn công ty ở 150 nước bị thiệt hại. Các bệnh viện trên khắp nước Anh và Indonesia phải ngưng nhận bệnh nhân. Công ty chuyển phát FedEx phải dừng chuyển hàng và thiệt hại 300 triệu USD.

WannaCry cũng làm tê liệt sản xuất xe hơi ở Pháp, khai thác dầu ở Brazil, đường sắt ở Nga, cảnh sát ở Ấn Độ và đại học ở Trung Quốc. Các chuyên gia tin rằng các cuộc tấn công khác dùng kho vũ khí của NSA chỉ là vấn đề thời gian.

Riêng Việt Nam có hơn 1.900 máy tính bị nhiễm WannaCry, tại 243 cơ quan, doanh nhiệp, theo thống kê chiều 16/5 của Bkav.

Thông thường bạn đến máy ATM để rút tiền. Nhưng khi WannaCry tấn công Ukraine, máy ATM sẽ đòi bạn trả tiền chuộc. Ảnh: Reuters.

NSA về vạch xuất phát

Tâm điểm của cuộc khủng hoảng ở NSA là đơn vị bí mật từng mang tên Tailored Access Operations (TAO, tạm dịch: xâm nhập một mục tiêu cụ thể, chẳng hạn máy tính của một quan chức Trung Quốc hoặc mạng của một công ty dầu khi Nga). Đây từng là nơi làm việc của ông Williams.

Nổi tiếng từ lâu với việc nghe lén điện thoại, NSA nay đã dùng chiến thuật xâm nhập qua mạng để do thám các mục tiêu. Hoạt động của TAO bí mật tới nỗi ban đầu mọi tài liệu phải được lưu trữ trong két sắt. Khi các két sắt trở nên quá nặng và đe dọa kết cấu của trụ sở NSA, các tủ khóa mới được sử dụng, theo New York Times.

Những phần mềm của NSA “nằm vùng” trong các mạng máy tính nhiều tháng hoặc nhiều năm để lấy cắp dữ liệu, đọc lén email, hoặc làm bệ phóng để tấn công mạng, như nhắm vào Triều Tiên hoặc Nhà nước Hồi giáo.

Thậm chí, phần mềm nằm vùng Stuxnet làm máy li tâm làm giàu uranium ở Iran quay nhanh ngoài tầm kiểm soát, nhưng vẫn báo cáo tốc độ bình thường cho người điều khiển. Nhờ vậy 1/5 số máy li tâm  trên toàn Iran đã tự phá hủy, thành công lớn nhất của TAO, theo Foreign Policy.

“Vụ lộ bí mật này gây thiệt hại vô cùng to lớn”, ông Leon E. Panetta, cựu bộ trưởng quốc phòng và giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA), nói với New York Times. Khi các bước xâm nhập bị đánh cắp, NSA “sẽ phải làm lại từ đầu”, ông nói.

Vụ tiết lộ khơi lại những tranh cãi quanh câu hỏi NSA có được phép cất giữ các lỗ hổng bảo mật mà phát hiện được hay phải công bố để chúng được vá. Cơ quan này nói chỉ giữ bí mật 10% các lỗ hổng. Ảnh: Reuters.