Lãi suất khoản vay cũ vẫn neo cao

Hết quý I, Ngân hàng Nhà nước liên tục giảm lãi suất điều hành, các nhà băng cũng thông báo hạ lãi suất cho vay. Nhưng khi nhận thông báo lãi suất mới trong kỳ đánh giá lại vào cuối tháng 4, Đức Anh (một khách hàng vay tại Hà Nội) không khỏi thất vọng khi lãi suất cho khoản vay mua nhà hơn 1 tỷ đồng của anh chỉ giảm 0,15 điểm phần trăm, từ 14,7% xuống 14,55% một năm.

"Thấy các ngân hàng đồng loạt thông báo giảm mạnh lãi suất, tôi đã hy vọng lãi suất khoản vay của mình cũng được điều chỉnh mạnh, nhưng thực tế gần như không đáng kể", Đức Anh nói.

Đầu năm 2021, Đức Anh vay để mua một căn hộ chung cư tại Quận Nam Từ Liêm, Hà Nội. Khoản vay hơn 1 tỷ đồng dùng chính căn chung cư làm tài sản đảm bảo, với lãi suất ưu đãi trong năm đầu tiên chỉ là 7,8%. Tuy nhiên, những năm sau đó, lãi suất sẽ thả nổi bằng lãi suất cơ sở cộng thêm biên độ 3,3%. Áp lực bắt đầu tăng nhanh ngay sau khi hết ưu đãi. Cuối năm 2022, lãi suất cho khoản vay đã tăng lên gần 15% khi lãi suất cơ sở của ngân hàng tăng mạnh.

Linh Chi, một khách hàng vay mua nhà dự án, cũng cho biết đang chịu mức lãi suất gần 15% sau khi hết thời gian ưu đãi. "Lãi suất tăng suốt từ mùa dịch tới nay. Chưa có thời điểm nào ngân hàng điều chỉnh giảm lãi suất mà chỉ toàn tăng. Tới nay, tôi cũng chưa nhận bất kỳ thông báo nào về việc giảm lãi vay", Linh Chi cho biết.

Không riêng khách hàng cá nhân, những nhà đầu tư lớn cũng trong vòng xoáy lãi suất cao, thị trường bất động sản đóng băng.

Ông Vinh, chủ một doanh nghiệp đầu tư mua đất trong một dự án, cho biết đã được giảm lãi suất hơn 1% so với giai đoạn cao điểm, nhưng hiện phải trả mức lãi suất gần 15% trên năm. Đầu năm 2021, ông ký hợp đồng vay với tài sản thế chấp là chính lô đất đã mua, lãi suất ưu đãi năm đầu là 9,8%. Khi đến tiến độ xây dựng, ông phải tiếp tục vay để thực hiện nhưng mức lãi suất hết ưu đãi trở thành gánh nặng quá lớn.

Ông tính bán nhà để lấy tiền tất toán khoản vay nhưng bán không được vì thị trường giờ đóng băng, giá giảm quá sâu. "Lãi suất vay mà không trả được lại thành nợ xấu, nhưng muốn bán tài sản để tất toán cũng không được vì thị trường. Nó là một vòng luẩn quẩn".

Lý giải việc lãi suất vay giảm chậm hơn lãi suất tiết kiệm, nhân viên tín dụng của ngân hàng thương mại trong nhóm đầu thị trường, giải thích, các chương trình ưu đãi hay việc giảm lãi suất gần đây chủ yếu ở khách hàng vay mới. "Áp dụng biểu lãi suất ưu đãi trong năm đầu. Còn với những khoản vay cũ, hầu như mức giảm là không đáng kể", một nhân viên nói.

Với lãi suất tham chiếu, ngân hàng thường điều chỉnh định kỳ hoặc nhiều lần trong giai đoạn thị trường biến động mạnh. Tuy nhiên, mức lãi suất này còn căn cứ theo chi phí vốn đầu vào và nhiều khoản phí cấu phần khác nên thường "tăng nhanh - giảm chậm". Còn biên độ cố định hiện nay đa phần trong khoảng 3-4%.

"Do biên độ cố định cao, trong khi lãi suất tham chiếu điều chỉnh giảm không nhiều nên không thể kỳ vọng lãi suất các khoản vay cũ giảm mạnh ngay", cô nói.