Khủng hoảng ở Transnistria và nguy cơ xung đột Ukraine lan ra những nơi khác ở châu Âu

Hàng loạt những vụ nổ đã được ghi nhận ở Tiraspol, thủ phủ của Transnistria, khu vực ly khai Moldva, từ cuối tháng 4 vừa qua. Ngoài ra, nhiều tiếng súng cũng được nghe thấy ở khu vực biên giới Transnistria gần biên giới Ukraine, nơi đã xảy ra xung đột trong gần 3 tháng qua.

Một số tòa nhà cơ sở hạ tầng và quân sự quan trọng tại Transnistra đã bị tấn công, bao gồm Bộ An ninh, một trung tâm truyền hình và đài phát thanh, cũng như kho đạn dược lớn nhất ở Đông Âu. Vấn đề Transnistria đã sôi sục bên lề chính trị toàn cầu kể từ khi các cuộc xung đột tại khu vực này được giải quyết vào ngày 21/7/1992 và một lệnh ngừng bắn được ký kết.

Các vụ pháo kích

Khu vực Transnistria, hay còn được biết đến là Cộng hòa Moldavian Pridnestrovian (PMR) ly khai, là một trong những khu vực đầu tiên tại châu Âu được đặt trong tình trạng báo động cao sau khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine vào tháng 2. Phần lớn cư dân tại khu vực này có lập trường ủng hộ Moscow và kể từ đầu những năm 1990, Transnistria đã cắt đứt quan hệ với Moldova. Thay vào đó, khu vực này chủ yếu dựa vào sự ủng hộ của Điện Kremlin. Tuy nhiên, về mặt địa lý, Transnistria nằm gần phía Tây Nam Ukraine, giáp với Odessa và Vinnitsa.

Tượng đài Alexander Suvorov tại Công viên Catherine ở Tiraspol. Ảnh: Getty

Kể từ những này đầu chiến dịch quân sự, các hành động khiêu khích có thể xảy ra ở khu vực ly khai này. Vào ngày 25/4 các vụ nổ đã ghi nhận ở khu vực Bộ An ninh Transnistria. Vụ việc đã dẫn đến một đám cháy trong tòa nhà làm vỡ cửa sổ của các tòa nhà gần đó nhưng may mắn là không có thương vong. Trong khi các dịch vụ khẩn cấp xử lý thiệt hại, các nhà chức trách khu vực đã cố gắng tìm ra kẻ đứng sau vụ tấn công. Cuối cùng, họ kết luận rằng những kẻ chịu trách nhiệm cho vụ việc là những kẻ muốn kéo Transnistria vào cuộc xung đột Nga-Ukraine.

Sau đó một ngày, ngày 26/4, một sân bay quân sự tại Tiraspol đã bị tấn công và 2 ăng-ten ở Mayak, nơi đặt trung tâm phát thanh và truyền hình Transnistrian, cũng trở thành mục tiêu pháo kích. Theo các blogger tại Transnistria, 2 ăng-ten này thuộc Mạng lưới Phát thanh Truyền hình và Đài Phát thanh của Nga.

Sau hàng loạt vụ nổ, Hội đồng Bảo an Transnistria đã nâng cảnh báo về mối đe dọa khủng bố lên cấp cao nhất và cam kết sẽ "thực hiện các biện pháp khẩn cấp cho phép chính quyền sơ tán người dân, điều trị cho các nạn nhân, tư vấn tâm lý và giúp bảo đảm tài sản nếu chủ sở hữu rời đi".

Người đứng đầu khu vực, ông Vadim Krasnoselsky cho biết ông tin rằng các lực lượng Ukraine đứng sau những vụ phá hoại này. Cụ thể, ông Krasnoselsky nhận xét: "Chúng tôi biết những kẻ khủng bố đến từ đâu và đã đi đâu sau đó. Tôi đảm bảo với bạn, họ không liên quan gì đến vấn đề Transnistria". Tuy nhiên, phía Ukraine đã phủ nhận sự liên quan trong các cuộc tấn công này.

Chính quyền địa phương sau đó đã phải hủy bỏ lễ kỷ niệm Ngày Chiến thắng hôm 9/5 để đề phòng nguy cơ tấn công. Họ ra quy định cấm đốt pháo hoa và yêu cầu mọi người không mang hoa đến các ngôi mộ của những người lính Liên Xô. Giải thích về quyết định này, ông Krasnoselsky nói: "Tổ chức các cuộc tụ tập ở một số địa điểm là không an toàn".

Bất chấp mọi biện pháp đảm bảo an ninh được áp dụng, tình hình tại Transnistria vẫn diễn biến theo chiều hướng căng thẳng. Vào ngày 27/4, có báo cáo cho rằng súng phóng lựu VOG-25 đã được sử dụng để bắn vào các kho quân sự ở Kolbasna, nơi đóng quân của lực lượng gìn giữ hòa bình Nga. Ủy ban điều tra khu vực khi ấy kết luận rằng cuộc tấn công được thực hiện từ lãnh thổ Ukraine.