Học đại học hay học nghề?

Học đại học hay học nghề? Câu hỏi đang khiến nhiều học sinh và gia đình hoang mang. Ảnh minh họa. 

5 năm trước, nhà hàng xóm của gia đình tôi vui như hội, khi cô con gái cả nhận giấy báo trúng tuyển đại học, chuyên ngành quản trị kinh doanh. 4 năm học với bao thăng trầm, buồn vui và tất nhiên là cả tổng mức chi phí tăng dần hàng năm nữa, giờ cô bé chưa có việc làm ổn định. 

Trong khi đó, nhà trước cửa, cậu thanh niên bằng tuổi cô bé thi trượt Học viện Phòng không – Không quân. Không từ bỏ giác mơ đại học, năm sau cậu thi đỗ vào Học viện Nông nghiệp Việt Nam, chuyên ngành cơ khí. Nhưng bất ngờ, sau khi học hết năm thứ nhất, cậu chuyển sang học chuyên ngành lắp đặt cơ khí ở trường Cao đẳng Nghề Hà Nội.

“5 năm học Học viện Nông nghiệp sẽ làm em mất nhiều thời gian, mà khi ra trường, chưa chắc đã có tay nghề chuyên môn hàn cắt bằng gần 3 năm học cao đẳng nghề. Em muốn mình có một tay nghề thực thụ, chứ không chỉ là lý thuyết vĩ mô. Hơn nữa, chi phí học nghề ít hơn rất nhiều so với học đại học”, Sơn - tên cậu thanh niên ấy - tâm sự. Giờ thì cậu đang ổn định công ăn việc làm với mức thu nhập 15 triệu đồng mỗi tháng.

Học là một chuyện, tìm việc làm lại là chuyện khác. Bao năm qua, cổng trường đại học luôn hiển hiện trong giấc mơ của những cô cậu học sinh năm cuối trung học phổ thông. Chọn trường và thi đỗ đại học là nhiệm vụ đương nhiên của mọi người trẻ, vừa là lo tương lai cho chính mình, vừa hoàn thành nhiệm vụ mà cha mẹ, họ hàng giao phó.

Vậy là nhà nhà muốn con học đại học, người người chỉ chọn học đại học. Theo số liệu Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố mới đây, năm 2017 sẽ có gần 1 triệu học sinh thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Trong khi đó, chỉ tiêu tuyển sinh đại học công lập và cao đẳng sư phạm cả nước chỉ vào khoảng 400.000 em. Vậy hơn nửa triệu em còn lại sẽ học gì và làm gì?

Lướt qua các trang web tuyển dụng nhân sự, có hơn 90% kết quả cho thấy các doanh nghiệp yêu cầu ứng viên tuyển dụng phải “tốt nghiệp đại học”. Tiêu chuẩn này được đưa ra với hầu hết các công việc, từ giám đốc điều hành đến nhân viên lễ tân. Có vẻ như công cuộc “phổ cập đại học” mấy năm qua và yêu cầu hình thức bằng cấp của xã hội đã làm cho việc học đại học là “lựa chọn duy nhất” với nhiều người.

Chưa biết ra trường sẽ làm gì, các cô cậu học sinh cấp 3 nô nức ghi danh thi đại học. Những người đã tốt nghiệp, trong lúc chờ xin việc, tranh thủ học nốt thạc sĩ. Dù vậy, số sinh viên sau khi ra trường không tìm được việc làm vẫn ngày một tăng. Tỷ lệ người tìm được việc làm đúng chuyên môn ngày một ít. Học vấn và chuyên môn dường như đang không song hành và việc “học lại từ đầu” với những người trẻ khi đi làm là điều tất nhiên.